Praca po 12 godzin dziennie – Kodeks pracy
W niektórych zawodach pracownicy muszą pracować po 12 godzin dziennie. W takiej sytuacji stosuje się równoważny system czasu pracy. Według artykułu 128. Kodeksu pracy czas pracy to: „czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy”.
Praca po 12 godzin dziennie jest bardzo wymagająca, dlatego przełożeni muszą pamiętać o przestrzeganiu przepisów dotyczących odpoczynku i dni wolnych. Artykuł 135. Kodeksu pracy mówi, że system równoważny można wprowadzić, gdy jest to umotywowane rodzajem pracy oraz jej organizacją. Taki wymiar czasu pracy stosuje się np. w gastronomii, handlu, żegludze, hotelarstwie, na stacjach benzynowych. Także przy pracach, uzależnionych od pór roku i warunków atmosferycznych oraz w przypadku zadań polegających na dozorze urządzeń.
Przerwy w pracy 12-godzinnej
Zmiany 12-godzinne pracodawca powinien tak ułożyć, aby zachować prawo pracownika do odpoczynku. Jeśli w jednym tygodniu zatrudniony wykonywał swoje zadania przez około 60 godzin, to w inne tygodnie czas pracy powinien być odpowiednio mniejszy. Dzięki temu zachowane będą zasady dotyczące czasu pracy w okresie rozliczeniowym. Według artykułu 133. Kodeksu pracy każdemu zatrudnionemu przysługuje: „w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego”.
Dodatkowo należy odpowiednio ułożyć grafik pracy zmianowej. Tak, aby liczba dni wolnych odpowiadała w przybliżeniu liczbie niedziel oraz świąt w pięciodniowym tygodniu pracy.
Istotne są również przerwy w trakcie trwania zmiany. Artykuł 134. Kodeksu pracy podaje: „jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika wynosi co najmniej 6 godzin, pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut, wliczanej do czasu pracy”.
Jeśli w danym zakładzie system równoważny jest najlepszym rozwiązaniem, to można go wprowadzić poprzez odpowiednie zapisy. W regulaminie, układzie zbiorowym lub obwieszczeniu. Ostatni z wymienionych dokumentów ma moc prawną, gdy pracodawcy nie objęto zbiorowym układem lub nie ma obowiązku sporządzania regulaminu. Taka sytuacja ma miejsce, gdy przedsiębiorstwo zatrudnia mniej niż 50 osób.
Należy dokładnie określić, ile osób będzie wykonywało swoje zadanie w takim wymiarze godzin. Istotne jest także, aby dokładnie podać okres rozliczeniowy. Pracodawca musi też pamiętać, że niektóre osoby nie mogą wypełniać obowiązków w nocy. Są to: kobiety w ciąży, pracownicy młodociani (od 15 do 18 roku życia) oraz niepełnosprawni. W ostatnim przypadku są odstępstwa, jeśli lekarz prowadzący wyraził na to zgodę.
Każdy okres rozliczeniowy powinno się planować dla każdego pracownika. W związku z tym wprowadzenie, a później organizowanie równoważnego czasu praca może okazać się pracochłonne.